Nakrętka 30 z rys na str.46 poprzez podkładkę 29, sprzęgło 28 naciska na tuleję 39 i bieżnię łożyska stożkowego 37 kasując luz.
Tuleja zasprzęglająca 26 (połączona z pierścieniem 32) przesuwa się po tulei 39 do tyłu zasprzęglając (przez sprzęgło 28) wrzeciono tokarki z kołem pasowym, lub do przodu zasprzęglając koło pasowe z kołem skośnym 40 napędu frezarki.
Tak czy inaczej nakrętka 30 reguluje luz wrzeciona. Przed jej odkręceniem i regulacją należy odbezpieczyć (odgiąć) podkładkę 29.

nakrętka do regulacji luzu jest na końcu wrzeciona (zdjęcie 5, obok górnego koła pasowego)
https://www.cnc.info.pl//files/mc550e_798.pdf
poniżej DTR-ka podobnej maszyny BV20
https://www.cnc.info.pl//files/bv20_1_imp_537.pdf

a tu ten post o biciu na wrzecionie
https://www.cnc.info.pl/topics89/bicie- ... t23678.htm

Jeżeli jest wciskana to obracanie nic nie zepsuje. Możesz śmiało (przed "wykręcaniem" psiknij WD40- będzie lżej szlo) wykręcać. Jeśli byłby gwint (w co wątpię, bo wkręcając do oporu usztywniła by się w końcu, choć byłaby nie w osi) ), to wykręcając będziesz widział, że wychodzi.
Będzie pewnie podobnie jak w ktorejś z tych


tu przy okazji o co chodzi w dzielonej nakrętce

Ten punkt pośrodku czopu to zapewne kalamitka do smarowania, bo trochę niewyraźnie widać?
Jak wygląda gniazdo tego czopu, nie jest rozbitę, wyciągałeś może?
Jeśli gniazdo jest OK, a czop wchodzi z nadmiernym luzem, można spróbować go delikatnie spęczyć młoteczkiem (wykręcając uprzednio kalamitkę i nakręcając nakrętkę na śrubę aby nie zjajcować samej nakrętki) i opierając na czymś w imadle. Brąz czy mosiądz (nie widać dokładnie, powinien być brąz) pozwoli na taką operację, tylko z czuciem! Jak będzie wchodzić ciasno poprawić gwint pod kalamitką i gotowe.
Gdybyś miał dostęp do innej tokarki z uchwytem z nastawnymi szczękami można by też czop moletować, wtedy jego średnica wzrośnie (w sumie byłaby to chyba najlepsza opcja).

Wydaje mi się, że kolega mapeciontko pisał o ciągnięciu "na siłę" za suport bezpośrednio, a nie o ciężkim kręceniu kołem od przesuwu poprzecznego suportu. Napisał:"to czuć luzy które są niewskazane". Jeśli się mylę to wniosek kolegi Andrzeja40 jest jak najbardziej właściwy.
Co do nakrętki też, choć uważam, że mocowanie nakrętki do sań należy zrobić porządnie,mechanicznie, bo klej może (nie musi) kiedyś pod wpływem drgań puścić, (znając prawo Murphy'ego - w najmniej spodziewanym momencie ).
Należałoby więc zdemontować nakrętkę od sanek sprawdzić gdzie leży przyczyna luzów (nie mam tej tokarki i nie wiem jak jest mocowana nakrętka do sanek, czy na śruby czy tylko czopem, na czop i śruby, czy jeszcze inaczej). Jeśli tylko czop i luz jest między nim a jego gniazdem to należałoby albo zatulejować gniazdo albo nadlutować, nadspawać i obtoczyć czop. Oczywiście przed tymi operacjami zdiagnozować samo gniazdo, czy nie jest wybite, nieokrągłe, itp.
Kolego sprawdź jak jest nakrętka mocowana (może jakieś zdjęcie?), to będziemy wiedzieć co i jak.
Edit. zapomniałem dopisać, że ten luz na mocowaniu nakrętki i ew. luz nakrętka-śruba w naszych tokarkach gdzie masy suportów są bardzo małe, może powodować przy toczeniu walków (podłużnym) piękne "fale Dunaju", wiec usunięcie ich jest bardzo ważne.

Koledzy mają rację, a luzy na prowadnicach, wrzecionie, jeśli są - trzeba wykasować, bo prędzej czy później wylezą (najczęściej w najmniej spodziewanym momencie )
Do tego wszystkiego jak i do innych przyszłych prac tokarskich będziesz kolego potrzebował czujnika zegarowego, który jest, można powiedzieć, jednym z podstawowych narzędzi pomiarowych w dokładnej obróbce/centrowaniu, więc jego zakup Cię i tak nie minie.
Jeśli mogę radzić, to nie cyfrowy tylko dobry wskazówkowy (łatwiej odczytać kierunek zmian i "szybkie" zmiany, no i jest tańszy od cyfrowego) i podstawkę magnetyczną.
A wracając do Twoich zdjęć to miałeś szczęście , że przy przecinaniu tak wysuniętego wałka nie zrobiła się z niego korba, bo skutki mogły być poważne.
Co do tej nakrętki na śrubie to jest ona zapewne przykręcana do suportu śrubkami od góry. Luz (jeśli jest) w zespole śruba-nakrętka można wykasować poprzez podzielenie nakrętki

jak w tym poście jest opisane na stronie 4
https://www.cnc.info.pl/topics89/nawrot ... 497,30.htm