grg12 pisze: ↑

04 gru 2019, 08:12

(...) W moim przypadku najlatwiejsza do kupienia stal narzędziowa w małych wymiarach to "silberstahl" (115CrV3) - pręty szlifowane na h9 (...)

Jestem prawie pewien, że one nie są szlifowane, tylko ciągnione. W PL można kupić pręty z różnych stali wykonane w ten sam sposób i praktycznie zawsze mają one tolerancję minimalnie na minusie. Ten minus jest tak mały, że praktycznie w wielu zastosowaniach na takim pręcie od razu można zamocować łożysko, jeśli tylko szczelinę wypełni się klejem anaerobowym (np. Loctite).

To może ja napiszę cokolwiek od strony praktycznej. Stali w książkach jest mnóstwo, ale w handlu detalicznym już znacznie mniej. To sprawia, że zanim cokolwiek zaprojektujesz, NAJPIERW sprawdź, czy wybrana stal jest dostępna w odpowiedniej formie. Niżej posługuję się zazwyczaj starymi polskimi oznaczeniami, bo uważam, że lepiej one oddają naturę materiału.

Na części maszyn, z tego co naprawdę można kupić, za pewne minimum minimorum można uznać stal 45, dająca się ulepszyć cieplnie do ok 45HRC, później stal 40H oraz 40HM, które da się zahartować znacznie wyżej. Wszystkie wymienione to podstawowy materiał na konstrukcję rozmaitych części typu wały, koła zębate, koła łańcuchowe itd. Materiały dostępne w formie prętów ciągnionych, płaskowników, płyt, czasami blach.

Jeśli chodzi o konstrukcje spawane, to w zasadzie można mówić o dwóch stalach (lub o ich odpowiednikach) czyli rodzina stali ST3/ST5/ST7 oraz nieco lepsza stal 18G2A. Własności wytrzymałościowe znacznie gorsze niż wyżej, ale za to dobrze spawalne. Plusem jest duża dostępność (zwłaszcza rodziny ST), praktycznie wszystkie wyroby hutnicze typu kształtowniki, pręty, blachy, rury itp.

Stal narzędziowa - temat rzeka, ale główne kategorie to stal narzędziowa do pracy na zimno oraz do pracy na gorąco. Do pracy na zimno złoty standard to NC11LV (według norm amerykańskich słynne D2) przeznaczona między innymi na wykrojniki, tłoczniki, noże do gilotyn oraz wszelkiej maści noże. Występuję w formie prętów, płaskowników oraz jako blachy/płyty.

Na gorąco - nie mam doświadczenia, nie wiem, co naprawdę można kupić w handlu.

Osobna kategoria to stale na narzędzia skrawające - złoty standard to tzw. stal szybkotnąca HSS, czasami z dodatkiem kobaltu (HSS-Co), przeznaczona na wszelkiej maści noże tokarskie, frezy, wiertła, gwintowniki itd. Można ją kupić w formie prętów, rzadziej w formie blach.

Stal sprężynowa - najpopularniejsza w handlu to 50HF (lub podobna) - stosowana do wyrobu wszelkiej maści sprężyn, a także noży, siekier itp. Można z niej również wykonać wałki/osie, a nawet tarcze hamulcowe do motocykli. Występuję w formie prętów okrągłych oraz blach.

Stale nierdzewne/kwasoodporne

Główne praktyczne kryterium podziału to występowanie właściwości ferromagnetycznych.

Najpopularniejsze gatunki stali kwasoodpornej to 0H18N9 oraz 1H18N9T, występuje jako blacha, kształtowniki zamknięte oraz otwarte, pręty, tuleje grubościenne. Stosowana w przemyśle chemicznym, spożywczym na rurociągi, zbiorniki itp. Powszechnie stosowany materiał do wykańczania budynków (balustrady, wnętrza wind itp.). Dobrze spawalny, dobrze tłoczny, beznadziejny w obróbce skrawaniem. Stal nie ma właściwości ferromagnetycznych, nie daje się ulepszać cieplnie

Najpopularniejsza stal nierdzewna to rodzina 1H13, 2H13, 3H13 oraz 4H13. Stale przeznaczone do ulepszania cieplnego (4H13 może polecieć na 60HRC), wykonuje się z nich rozmaite narzędzia (zwłaszcza hirurgiczne jak np. skalpele). Materiał dostępny w formie prętów oraz blach/płyt. Spory problem z zakupem blach o malej grubości. Niespawalne, chociaż pospawać się da.