paulinus555 pisze:a jak by to mogło wyglądać, gdy dwie powierzchnie pracujące były prostopadłe do siebie?

Przeczytaj te skrypty myślę, że pomoże to zrozumieć i rozwiać twoje wątpliwości:
http://www.tu.kielce.pl/~mgraba/EZK_skr ... zdz_06.pdf

http://pracownicy.uwm.edu.pl/wojsob/pli ... watosc.pdf

paulinus555 pisze: skąd wiedzieć jaka powierzchnia w wale jest pracująca

Powierzchnia pracująca na wale, to powierzchnia/miejsca, na której są osadzone elementy: łożyska, koła zębate, sprzęgła, uszczelnienia....itp.
Pozostałe powierzchnie/miejsca wolne od elementów osadzonych i współpracujących- to powierzchnia "niepracująca" w sensie stanu powierzchni wału lub osi (chropowatości).

Powierzchnie "niepracujące" mogą być wykonane zgrubnie i mało dokładnie (taniej!) bez uszczerbku dla pracy elementów współpracujących i wytrzymałości wału.