12.9.2 Środki odkażające (biobójcze)
Pielęgnację chłodziw w czasie ich eksploatacji prowadzi się
poprzez dodawanie środków odkażających, tzw. biocydów. Środki
te nie powinny oddziaływać niekorzystnie na człowieka (nie mogą
uczulać, być toksyczne).
Ponadto od środków odkażających wymaga się następujących
cech, ważnych z eksploatacyjnego punktu widzenia:
q nie powinny reagować z obrabianymi powierzchniami metali,
q nie powinny reagować ze składnikami chłodziw ani pogarszać
ich podstawowych właściwości,
q nie powinny wydzielać przykrego zapachu,
q nie powinny barwić skóry i obrabianych powierzchni,
q powinny ulegać biodegradacji przy dużym rozcieńczeniu.
Współczesne biocydy są to substancje chemiczne o działaniu
biobójczym (bakteriobójczym, grzybobójczym, pleśniobójczym).
Najszersze zastosowanie znajdują środki o szerokim spektrum
działania, jednocześnie niszczące wszystkie grupy mikroorgani-
zmów. Ich działanie powinno być rozciągnięte w czasie i trwać
aż do wprowadzenia kolejnej porcji, co poprawia ekonomikę ich
stosowania.
Od środków biobójczych wymaga się niemal natychmiastowe-
go działania. Powinny one szybko niszczyć żyjące w chłodziwie
mikroorganizmy, a także ich zarodniki. Tym samym hamują pro-
ces wytwarzania enzymów, rozkładających oleje. Powodują one
zahamowanie rozwoju mikroorganizmów, w wyniku oddziaływań na istotne dla życia mikroorganizmów procesy fizjologiczne. Jako
składniki biostatyczne najczęściej są stosowane rozpuszczalne
w olejach estry kwasu borowego (estry boranowe) oraz inne
związki boru. Jako biocydy jest stosowana grupa organicznych
związków chemicznych lub mieszanin takich związków. Wyklucza
się związki niekorzystnie odziaływujące na organizm (np. wydzie-
lające formaldehyd, tworzące nitrozoaminy – działające rakotwór-
czo), a w szczególności na skórę człowieka. Produkty ich przemian
chemicznych i mikrobiologicznych również nie mogą wykazywać
działania toksycznego, rakotwórczego, uczulającego itp. np. w USA
jako biocydy do stosowania są dopuszczone zaledwie 22 związki
chemiczne i 8 mieszanin. Z tych względów jako biocydy należy stosować substancje produkowane przez renomowane firmy. Są
one na pewno dokładnie sprawdzone pod względem toksykolo-
gicznym. Problemy toksyczności biocydów omówiono w p. 12.13...