Możesz jeszcze sprawdzić łożyskowanie wrzeciona, przykładając czujnik do końca wałka jak wyżej napisałeś zamocowanego w uchwycie, i naciskając na niego z boku poprzez dźwignię (np kijem od szczotki zapartym końcem o łoże) z przypuszczalna siłą działania noża. Da to kolego pewne wyobrażenie o luzach.

Chyba nie ma alternatywy. Wałek pomiarowy w kły i mierzyć, potem przetaczanie wałka (sztywnego, większej średnicy) z mocowania w uchwycie (bez podparcia) i sprawdzenie czy nie ciągnie stożka z ustawienia osi wrzeciona. do osi łoża.
można się wzorować na tym
http://www.itm.ps.pl/dyd/Obrabiarki/Dok ... ryczna.pdf

o pewnym prostym sposobie warsztatowym przemierzenia geometrii i sztywności zastosowaniem popularnego wskaźnika laserowego wspomniałem w tym temacie https://www.cnc.info.pl/topics89/jakosc ... 015,30.htm

Teoretycznie, i to raczej promieniowy, a stożek na materiale będzie dawać raczej w setkach. Większy może wystąpić, jeżeli kieł ma tylko zwykłe łożyska kulkowe (spotykane tylko w jakichś badziewiastych), a nie skośne (rzadsze) czy zwykłe i oporowe (najczęściej).
Natomiast luz osiowy jeśli jest, to i tak zostanie skasowany przez dociśnięcie kła do materiału, więc nie odgrywa roli.
Zazwyczaj konstrukcja kła obrotowego jest taka:
2 łożyska kulkowe i 1 oporowe

lub 1 łożysko wałeczkowe, 1 łożysko oporowe,

lub 1 łożysko kulkowe i 1 łożysko oporowe


tak więc jeśli po dostawieniu do stożka kła czujnika zegarowego (zabazowanego na tulei konika aby wykluczyć luz tuleja-korpus konika) i dociskaniu nim (kłem) materiału stwierdzimy odchyłki to łożyska (te zwykłe) są zużyte (mają luz).

Bardziej prawdopodobne jest jednak, że maszyna ciągnie stożek przytoczeniu przez przesunięcie konika względem osi. Jeśli toczy większą średnicę przy uchwycie - konik jest przed osią, jeśli większa średnica wychodzi przy koniku - konik jest za osią.


Przesuniecie konika jest regulowane tymi bocznymi śrubkami (jeśli je ma, oczywiście)

a taką skalą na koniku jak na zdjęciu poniżej nie ma się co sugerować, bo jest niedokładna.

Pobieżnie (!) można ustawić kły w osi wkładając między nie kawałek prostej blaszki i lekko dociskając

jeśli blaszka jest do nich prostopadła to są w osi, jeśli przechylona w któraś stronę to brak osiowości.
Dokładnie można to zrobić albo przy pomocy trzpienia tokarskiego zamocowanego w kłach, jeżdżąc wzdłuż niego czujnikiem bazowanym na imaku nożowym, lub jesli nie mamy trzpienia tokarskiego, mierząc toczony wałek i przesuwając w odpowiednią stronę konik o połowę różnicy wymiaru (przy pomocy czujnika do kła lub tulei konika, rys. "D").


Tu możesz poczytać (również linki w temacie) https://www.cnc.info.pl/topics56/doklad ... t32246.htm
https://www.cnc.info.pl/topics56/jak-us ... vt6442.htm
http://www.hobby-machinist.com/showthre ... r-Problems
http://lathes.jrbentley.com/align.html

i jeszcze jedno. trzeba pamiętać, że długi cienki wałek w kłach będzie się wyginał pod naporem noża przybierając kształt beczki.